جیاوازی سەروەت و سامانی دەوڵەمەند ترین پیاوی جیهان و بنەماڵەی بارزانی

جیاوازی سەروەت و سامانی

دەوڵەمەند ترین پیاوی جیهان و بنەماڵەی بارزانی

لە ئێستادا (بنەماڵەی بارزانی )سامانەکەیان بە (٣٧٢.٧ )ملیار دۆلار مەزەندە دەکرێت

لە ئێستادا (ئیلۆن ماسک )دەوڵەمەندترین پیاوی جیهانە و سامانەکەی بە (٢٤٣.٧ )ملیار دۆلار مەزەندەدەکرێت.

ژیانی بارزانی لە نێوان دوێنێ و ئەمڕۆدا

مەبەست لە کەرەج و کوردستانە

سەروەت و سامانی بنەماڵەی بارزانی و شێوازی ژیانی گرانبەها، بە پێچەوانەی واقیعی ئەو ژیانەی کە زۆرینەی خەڵکی کوردستان لێی بێ ئاگان

ئابوری وڵات چۆن بەرگە دەگرێت ئەگەر

300 هەزار دۆلار بۆ کڕینی کاتژمێر و جلوبەرگی کشمیر خەرج بکرێت و

دەیان کۆشک لە بێڤەرلی هیڵز. بکڕێت

کەلە کاتێکدا بەشێکی زۆری خەڵکی هەرێمی کوردستان بەدەست سەختی ئابووری و ناسەقامگیرییەوەدەناڵێنێت،

بنەماڵەی بارزانی کە بە چەندین نەوە حوکمڕانی سەپێنەری کوردستان دەکەن،

بە پێچەوانەی ئەو ژیانەی کە لە کەرەج کردویانە ئێستا وەک پاشاو شازادەدەژین

لێکۆڵینەوەکانی ئەم دواییە ئەو سامانە بەرفراوانەیان ئاشکرا کردووە کە ئەو خێزانە کۆی کردۆتەوە، بەپلەی یەکەم لە ڕێگەی گرێبەستی نەوت و پەیوەندییەکان و خانووبەرە. ڕەخنەگران و خەڵکی وریا بنەماڵەی بارزانی بەوە تۆمەتبار دەکەن کە سامانە نەوتییە بەرفراوانەکەی هەرێم بۆ قازانجی کەسی بەکاردەهێنن

نەک سوودی گشتی. بۆیە لە مانگی ئەیلولی 2019، ماڵپەڕی OilPrice.com کە پێگەی هەواڵیپیشەسازی پێشەنگە، باسی لە پلانێک کرد کە گوایە بنەماڵەی بارزانی 28%ی کۆی یەدەگی هەناردەکردنینەوتی کوردستانیان دزیوە.

لە ڕاپۆرتەکەدا ئاماژەی بەوەشکردووە، دواتر داهاتی دەرەنجامی خراوەتە سەر هەژمارێکی بانکی قوبرسیبەناوی خاتوونەکەی ئەوکاتەی مەسرور بارزانی. ئەو سکاڵا یاساییەی سندوقی قوربانیانی کوردستانلەسەر بنەماڵەی بارزانی تۆماری کردووە، کە لەم دواییانەدا کۆڕبەندی چاودێرانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستبڵاویکردووەتەوە، باس لەوە دەکات کە مەسرور بارزانی و براکانی لە هەژماری دەریایی و کۆمپانیاکانیتوێکڵ بەکارهێناوە بۆ دزین و تاڵانکردنی سەدان ملیۆن، دۆلار

وە ملیارەها دۆلاریش لە هاوکارییە نێودەوڵەتییەکان. هەروەها لە سکاڵاکەدا بۆ یەکەمجار زیاتر لە 50 کۆمپانیای شێڵ ئاشکرا دەکات کە پەیوەندییان بە بنەماڵەی بارزانیەوە هەیە، لەوانە هەڵگرتن لەدوورگەکانی ڤێرجینی بەریتانی و خانووبەرە لە ئەمریکا.

بنەماڵەی بارزانی سامانێکی باوەڕپێنەکراویان کۆکردۆتەوە. سامانی شەخسی مەسعوود بارزانی بەتەنها بە٥٥ ملیار دۆلار مەزەندە دەکرێت.

هاوکات، مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمیکوردستان خاوەنی دوو لە گەورەترین دەزگای ڕاگەیاندنی کوردستانن. نێچیرڤان خاوەنی تۆڕی میدیاییڕووداوە، مەسروریش خاوەنی کوردستان 24. ولەم دوایانەشدا کەناڵی ئاڤەمیدیاشی درووست کرد کە ئارینی کوڕی مەسرور بارزانی سەرپەرەشتی دەکات بە ناڕاستەوخۆ

پێدەچێت بنەماڵەی بارزانی خاوەنی بانکی ئاڕ تی بن  وە هەژماری منیشی  هاتەسەر کە بەپێی زانیارییەکان مووچەی فەرمانبەرانی حکومی دەدات. بەڵگەی نووسراو کە لەلایەن تۆڕی پاراستنی تەندروستی گشتی(PHPN)ەوە کە پێشتر پێشکەش بە لیژنەیەکی پەرلەمانی بەریتانیا کراوە کە تۆڕێکە لە کارمەندانیچاودێری تەندروستی و چالاکوانان و ڕۆژنامەنووسان کە بنکەکەی لە کوردستانە، هەروەها ئاماژە بەوەدەکات کە بنەماڵەی بارزانی بە شێوەیەکی ناڕاستەوخۆ خاوەنی گروپی KAR گروپە، کە کۆمەڵەیەکینەوتییە و پێدەچێت خاوەنی نزیکەی 40%ی بۆری نەوتی وڵات بێت.

بەڵگەکانی PHPN هەروەها باس لەوە دەکەن کە کەسانی نزیک لە بارزانییەکان و پەیوەندیدار بە گروپیKAR ڕێکخراوێکی خێرخوازییان لە بەریتانیا دامەزراندووە بۆ پرۆسێسکردن و شاردنەوەو گواستنەوەیپارەی ڕەش لە دەرەوەی سنوورەکان و بەناو زانکۆکان کە نمونەیان

زانکۆی ئەهلی- زانکۆی کوردستان- کە لەلایەن نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێمیکوردستانەوە دامەزراوە، وە دەیانی تر لە دهۆک و دەرەوەی وڵات

هەروەها بنەماڵەی بارزانی پەیوەندی لەگەڵ نوخبە سیاسی و بازرگانییە نێودەوڵەتییەکان دەپارێزن. بۆنمونە سیروان بارزانی، ئامۆزای سەرۆک کۆمار و سەرۆک وەزیران، جەبەل سارا لەگەڵ پڕۆژە وگەشەپێدانی بازرگانی عێراق (IPBD) بەڕێوەدەبات، کە خاوەندارێتی بنەماڵەی هەروەها سیروان بارزانیخاوەنی کۆمپانیای کۆرەک تێلیکۆمە، کە لە ئێستایا بە هۆی قەرزاریەوە کێشەی هەیە سامانی خراپدەستکەوتووی ئەو خێزانە لە موڵکە مۆدێرن و گرانبەها بیانییە لوکسەکاندا شاراوەتەوە، لەنێویانداکۆشکەکانی ئەمریکا و ئیماراتی یەکگرتووی عەرەبی، کە بەهۆی پێکهاتە یاساییە ئاڵۆزەکانەوە تەمومژاویکراوە، بەپێی سەرچاوەی دزەپێکراوی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا و ئەو بەڵگەنامانەی کە لەلایەنڕۆژنامەنووسانی لێکۆڵەرەوە ئاشکراکراون.

لە لێکۆڵینەوەیەکی ڕۆژنامەنووس زاک کۆبلین دەرکەوتووە، بنەماڵەی بارزانی خاوەنی ملیارەها دۆلارسەروەت و سامانن لە سەرانسەری جیهاندا، لەوانە پڕۆژەی خانووبەرە بە بڕی 1.27 ملیار دۆلار وپاڵاوگەیەکی 300 ملیۆن دۆلار. کۆبلین هەروەها ئاشکرای کرد کە مەسرور بارزانی،لە ئەمریکا یاساکانینهێنی کۆمپانیاکانی ئەمریکا بەکاردەهێنێت بۆ شاردنەوەی موڵکێکی 18 ملیۆن دۆلاری لە میامی و 50 ملیۆن دۆلار لە کالیفۆرنیا. نزیکەی 300 موڵک لە نێوان ماکلین، ڤێرجینیا و دوبەی، کە بەهای کۆیگشتییان لە نۆ ژمارەکەدا هەیە، وەک پەیوەندیدار بە نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستاندەستنیشان کراون.

بەپێی ئەو بەڵگەنامانەی کە ڕۆژنامەی "The American Prospect" پێداچوونەوەی بۆ کراوە، هەردووبەناو سەرۆک و سەرۆک وەزیران تەنها بۆ شاردنەوەی سەروەت و سامانی بیانی خۆیان لە ڕێگەی وەکالەتپارێزەر دادەمەزرێنن، ئەمەش پرسیار لەسەر سەرچاوەی نایاسایی سامانەکەیان دروست دەکات. نەبیلەمستەفا ناسراو بە نەبیلە بارزانی، هاوسەری بەناو سەرۆک، لە ڕێگەی ئەو وەکالەتانەوە بەستراوەتەوە بەچەند موڵکێکەوە. لە ساڵی 2019 بنەماڵەی بارزانی پەیوەست بوون بە کڕینی دوو خانوولە بێڤەرلی هیڵزکە بەهای 47 ملیۆن دۆلار بووە. سەرەڕای ئەوەی گوایە هەوڵیان داوە لە پشت کۆمپانیایەکی وەهمی وتەمومژاویەوە خۆیان بشارنەوە، کڕیارەکان پەیوەندییان بە هەڤاڵ دۆسکیەوە هەبووە، پیاوێک کەپەیوەندییەکی درێژخایەنی لەگەڵ مەنسور و مەسروردا هەبووە. میدیاکانی ئەمریکا بڵاویانکردەوە، دواتریەکێک لەو کۆشکانە لە ساڵی ٢٠٢٣ بە ٢٤ ملیۆن دۆلار فرۆشرا. کە یاریگای بۆولینگ و یاریگای باسکە لەژوورەوە و ساڵۆنی جوانکاری و سویتێکی ژووری نوستن و جاکوزی دەرەوەی تایبەتی خۆی هەیە لەسەرتەراسێکی تایبەت. هەروەها زۆرێک لە ئەندامانی گەنجی ئەو بنەماڵەیە لە ڕۆژئاوادا شێوازی ژیانیئیمتیازدار دەژین، کە دوورن لە واقیعە ئابورییە سەختەکانی زۆربەی کوردەکان. کە لە ژێر چینی هەژاریدا دەژین لە لێکۆڵینەوەیەکی ئەم دواییەی پرۆژەی ڕاپۆرتکردنی تاوان و گەندەڵی ڕێکخراو (OCCRP) ناسنامەی چوار ئەندامی بنەماڵەی بارزانی ناساند کە سەرچاوە داراییە بەرفراوانەکانیان بەکارهێنا بۆکڕینی پاسپۆرت لە نەتەوەی کاریبی کۆماری دۆمینیکان، بەمەش ڕێگەیان پێدا بەبێ ڤیزا گەشت بۆ 144 وڵات بکەن. ئەو بەڵگەنامە دزەپێکراوانەی دەست "ئیکۆرد دەیلی" کەوتوون، شێوازی ژیانی گرانبەهایکوڕە گەورەکەی بەناو سەرۆک نێچیرڤان بارزانی، ئیدریس نێچیرڤان بارزانی ئاشکرا دەکەن. لە ساڵی٢٠١٧دا ئیدریس دوو کاتژمێری ڤاشێرۆن کۆنستانتینی بە زیاتر لە ٣٧٥ هەزار دۆلار کڕیوە، بەپێیفاکتورەیەکی دزەپێکراو. خەرجییە ئیسرافیەکانی بۆ جلوبەرگ و ئیکسسواراتە ئاست بەرزەکانیشدرێژبووەوە، نزیکەی ٢٨ هەزار و ٨٦٣ دۆلاری بۆ مارکەی کشمیری لوکس ئیتاڵی لۆرۆ پیانا و ١٧ هەزاردۆلاری بۆ کۆمپانیای بێرلوتی فەرەنسی بەرهەمهێنەری چەرم خەرجکردووە. لە کاتێکدا بارزانییەکان لەدەرەوەی وڵات بەهرەمەندن لە دزی پاەری کوردستان بۆ کڕینی موڵک و ماڵی گرانبەها،

سەیر لە وەدایە کە هاووڵاتیانی ئاسایی لە کوردستانی عێراق بەدەست سەختی ئابووری و ناسەقامگیریسیاسی و نەبوونی خزمەتگوزارییە سەرەتاییەکانەوە دەناڵێنن. حکومەتی کوردی بەهۆی بەردەوامیقەیرانە ئابوورییەکانەوە نزیکەی ١٥ ساڵە نەیتوانیوە مووچەی فەرمانبەرانی حکومی لەکاتی خۆیدا وبەتەواوی بدات. بەگوێرەی ڕاپۆرتێکی ڕۆژنامەی ئەلعەرەبی ئەلجەدید، بە درێژایی ساڵی 2023 فەرمانبەرانی حکومی لە هەرێمی کوردستان تەنها نۆ مووچەی مانگانەیان وەرگرتووە. لە مانگی ئەیلولیساڵی ٢٠٢٣، سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان، لە نامەیەکی دزەپێکراودا کە ئاڕاستەی جۆ بایدن،سەرۆک کۆماری ئەوکاتی ئەمریکای ناردبوو کەناڵی ئەلمۆنیتۆر بڵاویکردووەتەوە، ڕایگەیاندبوو کەکوردستان "لە ڕووی ئابورییەوە خوێن دەڕژێت وەسەیریش لەوەدایە کەئێستا لە ساڵی ٢٠٢٥ داین  بێ مووچەی هەتائێستا بەردەوامەو کەجی وتاری بێ بنەماو بەڵێنی درۆ دەدەن بەبێ ئەوەی بیرلە داهاتووی ئەم ووڵاتە بکەنەوە . چوونکە نازانن کە ڕۆژێکی ڕەش بۆ ئەوان  بەڕێوەیە کە کەس چاوەڕێی ناکات .؟!

Ahura