یاری لۆمەکردن لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست: خولێکی بێکۆتایی ئینکاری و دووبارە بەرهەمهێنانەوەی قەیران
دەیان ساڵە بەشێکی زۆری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە خوویەکی سیاسی تێکدەردا گیرۆدە بووە، ئەویش دوورکەوتنەوە لە بەرپرسیارێتی. لەم هەرێمەدا دەگمەنە حکومەتێک، حزبێک، سەرکردەیەک بدۆزرێتەوە کە قەیرانەکان بە دەرئەنجامی هەڵەکانی خۆی ببینێت. هەمیشە خەتای “دوژمنێکی دەرەکی”، “کاریگەری دەرەکی”، یان “ڕکابەری ناوخۆیی”ە.
ئەم کولتوورە ئینکارییە نەک هەر نیشانەی لاوازی سیاسییە، بەڵکو سەرچاوەی هەموو قەیرانە دووبارەبووەکانی ناوچەکەیە؛ قەیرانەکان کە چەند ساڵ جارێک بە فۆرمێکی نوێ دەگەڕێنەوە و جارێکی تر خەڵک دەگرێتەوە.
ئێران و باشووری کوردستان دوو نموونەی ڕوونی ئەم نەخۆشییە سیاسییەن.
ئێران: ناڕەزایەتی ناوخۆیی هەمیشە لەگەڵ تۆمەتبارێکی دەرەکی
لە کۆماری ئیسلامیدا هیچ قەیرانێکی کۆمەڵایەتی، ئابووری و سیاسی کە بەبێ بوونی “دوژمنێکی بێگانە” پێناسە ناکرێت.
لە مانگی یەکی ساڵی ٢٠١٧ و تشرینی دووەمی ٢٠١٩ تا بزووتنەوەی “ژن، ژیان، ئازادی” لە ساڵی ٢٠٢٢ و ناڕەزایەتییە پەرشوبڵاوەکانی ساڵی ٢٠٢٥، گێڕانەوەی فەرمی وەک خۆی بووە:ئیسرائیل و ئەمریکا لە پشتیەوەن.
ڕێبەری کۆماری ئیسلامی لە مانگی خەزەڵوەری ساڵی ٢٠٢٢دا ئەو ناڕەزایەتییە بەربڵاوانەی بە “داڕێژراوی ئەمریکا و ڕژێمی سنیۆنیستی” وەسف کرد. هەمان گێڕانەوە لە ساڵانی دواتردا دووبارە بووەتەوە، تەنانەت لە بەرامبەر ڕەخنە نێودەوڵەتییەکان لە بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران.
بەڵام ئەم دانپێدانانە تەمەنیان کورتە. خێرا لە ژێر شەپۆلێکی نوێی تۆمەتبارکردن بە دوژمنێکی بیانیدا ون دەبن.
وە ئەنجامی ئەم خۆدزینەوە بەردەوامە لە لێپرسینەوە چییە؟
هەڵاوسانی درێژخایەن
بێکاری بەکۆمەڵ
قەیرانی ئاو
گەندەڵی سیستەمی
کۆچی خێرای نوخبە و گەنجان
کاتێک هەمیشە تاوانەکە لەسەر "ئەوی تر" بێت، هیچ چاکسازییەک مومکین نییە.
باشووری کوردستانلە لایەن حیزبێکەوە بە بارمتە گرتووە
لە باشووری کوردستان چیرۆکەکە جیاوازە بەڵام ئەنجامەکەی وەک یەکە. لە نەوەدەکانی سەدەی ڕابردووەوە، دوو حزبی سەرەکی- پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکێتی نیشتمای کوردستان- دەسەڵاتیان هاوبەشە بەڵام هەرگیز بەرپرسیارێتی هاوبەشیان لە قەیرانەکاندا نەبووە.
ساڵانێکە هەڵبژاردنی پەرلەمان دواخراوە؛ هەر لایەنێک ئەوی دیکە تاوانبار دەکات.
چەندین جار مووچەی فەرمانبەران وەستاوە؛ لایەنێک بەغدا تاوانبار دەکات، لایەنەکەی تر حزب تاوانبار دەکات.
ئاگرکەوتنەوەیەکی زنجیرەیی لە بازاڕەکانی هەولێر بۆ یەکێتی دەگەڕێنرێتەوە، هەرجارەیان بەبێ ئەوەی ڕاپۆرتێکی ڕوون هەبێت.
ئەنجامی ئەم پێشبڕکێیەی درێژخایەنە ڕوونە:
کورد لە بەغدا یەک دەنگی نییە.
تورکیا دەستدرێژی کردوەتە سەر خاکی کوردستان.
هەزاران گەنجی کورد کۆچیان کرد، بێ هیوا بوون.
کاتێک کێبڕکێی حزبی جێگەی بەرژەوەندی گەل دەگرێتەوە، حکومەت دەبێتە سەنگەرێکی هەمیشەیی شەڕی سارد.
بۆچی چاکسازی لە هیچ شتێکدا ناکرێت؟
ڕەگی ئەم خولە نەخۆشییە ڕاستییەکی سادە بەڵام بە ئازارە:
لە کولتوری سیاسی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا قبوڵکردنی بەرپرسیارێتی = قبوڵکردنی لاوازیە.
وە لە زۆرێک لە سیستەمەکانی ئەم هەرێمەدا،
لاوازی = مردنی سیاسی.
بۆیە پێویستە “دوژمن” هەمیشە بە زیندووی بمێنێتەوە؛
بۆ ئەوەی هەمیشە دۆڕانەکان بخرێنە ئەستۆی ئەو.
بەڵام تا ئەو شێوازەی بیرکردنەوە بەردەوام بێت:
گەندەڵی زیاتر درێژخایەن دەبێت
جیاکاری زیاتر چەسپاوە
جیاوازی زیاتر دەبێتە شتێکی باو
قەیران زیاتر کوشندە دەبێت
هیچ کام لە کێشە ڕاستەقینەکان چارەسەر نابن.
کوا ڕێگای دەربازبوون؟
چارەسەرەکە بە شێوەیەکی سەرسوڕهێنەر سادەیە بەڵام لە ڕووی سیاسییەوە زۆر قورسە:
ئەوەی ئەمرۆ ئەمید خۆشناو بە قامک دەیکوتا سەر مایکی کاناڵ هەشت بریا خاوەن ئەم تاینەتمەندیانە بواییە:
بوێری هەڵگرتنی بەرپرسیارێتی.
چاکسازی لەو ساتەوە دەست پێدەکات کە کاک ئومید خۆشناوێک هەولێر، بڵێت:
ئاماژەی بەوەشکردووە، “هەڵەیەکمان کرد.
کێشەکە هی ئێمەیە.
وە دەبێت چاکی بکەین.
تا ئەو ڕستانە لای پارتیەکان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا تابو بمێنێتەوە،
قەیرانەکان نەک هەر کۆتایی نایەت،
دەگەڕێنەوە، هەر جارێک گەورەتر و وێرانکەرتر.
